जेनेभा । नवीकरणीय ऊर्जामा विश्वव्यापी लगानी तीन गुणा बढाउनुपर्ने संयुक्त राष्ट्रसंघले जनाएको छ ।
विश्वलाई शून्य उत्सर्जनको मार्गमा अघि बढाउन सन् २०५० सम्ममा नवीकरणीय ऊर्जामा विश्वव्यापी लगानी तीन गुणा बढाउनुपर्ने विश्व मौसम विज्ञान सङ्गठन (डब्लुएमओ) ले मङ्गलबार सार्वजनिक गरेको पछिल्लो प्रतिवेदनमा जनाइएको हो ।
प्रतिवेदनमा स्वच्छ ऊर्जास्रोतबाट आउने विद्युतको आपूर्ति आगामी आठ वर्षभित्र दोब्बर बनाइनुपर्ने अन्यथा विश्वव्यापी ऊर्जा सुरक्षामा खलल पर्न सक्ने उल्लेख छ ।
डब्लुएमओको सन् २०२२ को स्टेट अफ क्लाइमेट सर्भिसेजको प्रतिवेदनअनुसार जलवायु परिवर्तनले विश्वव्यापी ऊर्जा सुरक्षालाई जोखिममा पारिरहेको छ । जलवायु परिवर्तनको प्रभाव, अधिक बारम्बार र तीव्र चरम मौसम सहित, ईन्धन आपूर्ति, ऊर्जा उत्पादन र ऊर्जा पूर्वाधारमा प्रत्यक्ष रूपमा असर गरिरहेको छ ।
विश्वमा जलस्रोतको अभाव भए तापनि सन् २०२० मा ‘थर्मल, न्युक्लियर र हाइड्रोइलेक्ट्रिक’ प्रणालीबाट उत्पादित विश्वको ८७ प्रतिशत बिजुली पानीको उपलब्धतामा निर्भर थियो । अनुकुलनका लागि ताजा पानीमा भर पर्ने करिब ३३ प्रतिशत थर्मल पावर प्लान्टहरू पानीको उच्च अभावको जोखिममा छन् र यो विद्यमान आणविक ऊर्जा संयन्त्रहरूको १५ प्रतिशत हो ।
यो आँकडा आगामी २० वर्षमा २५ प्रतिशतसम्म बढ्न सक्छ । 'सन् २०५० सम्ममा ‘नेट जिरो’मा झार्ने लक्ष्य छ । तर हामी त्यहाँ तब मात्र पुग्नेछौं जब हामीले आगामी आठ वर्षमा कम उत्सर्जन भएको बिजुलीको आपूर्ति दोब्बर बनाउनेछौँं,' डब्ल्यूएमओका महासचिव पेटेरी तालसले भने।
'ऊर्जा क्षेत्र विश्वव्यापी हरितगृह ग्यास उत्सर्जनको लगभग तीन–चौथाई को स्रोत हो । यदि हामी एक्काइसौं शताब्दीमा फस्टाउने हो भने सौर्य, वायु र जलविद्युत जस्ता ऊर्जा उत्पादनका स्वच्छ रूपहरूमा प्रवेश गर्नु र ऊर्जा दक्षतामा सुधार गर्नु महत्वपूर्ण छ,' उनले भने।
'समय हाम्रो पक्षमा छैन, र हाम्रो जलवायु हाम्रो आँखा अगाडि परिवर्तन भइरहेको छ । हामीलाई विश्वव्यापी ऊर्जा प्रणालीको पूर्ण रूपान्तरण को आवश्यकता छ,' डब्ल्यूएमओ प्रमुखले चेतावनी दिए।
अफ्रिका भविष्यमा नवीकरणीय ऊर्जाको प्रमुख खेलाडी बन्न सक्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । अफ्रिकाले पहिले नै जलवायु परिवर्तनको गम्भीर प्रभावहरू सामना गरिरहेको छ, जसमा ठूलो खडेरी पनि समावेश छ । स्वच्छ प्रविधिको घट्दो लागतले अफ्रिकाको भविष्यको लागि नयाँ प्रतिज्ञा गरेको छ, र अफ्रिकाको लागि नवीकरणीय ऊर्जाको आवश्यकताको खाडललाई बन्द गर्न मद्दत गर्ने ठूलो अवसर छ ।
सन् २०५० सम्ममा विश्वव्यापी विद्युत् आवश्यकता मुख्यतया नवीकरणीय ऊर्जाबाट पूरा हुनेछ र सौर्य ऊर्जा सबैभन्दा ठूलो स्रोत हुनेछ । यद्यपि, अफ्रिका विश्वव्यापी रूपमा ६० प्रतिशत सर्वश्रेष्ठ सौर्य स्रोतहरूको घर भए तापनि यसमा स्थापित ‘फोटोवोल्टिक’ क्षमताको केवल एक प्रतिशत मात्र छ ।
सबै अफ्रिकीलाई आधुनिक ऊर्जामा पहुँच पुर्याउन वार्षिक २५ अर्ब अमेरिकी डलर लगानी आवश्यक रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । यसले हालको विश्वव्यापी ऊर्जा लगानीको करिब एक प्रतिशत को प्रतिनिधित्व गर्दछ ।
एक्ट प्रो नेपालमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई info.actpronepal@gmail.com मा पठाउनु होला। फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । हाम्रो *युटुब च्यानल पनि हेर्नु होला।
